Botswana

BOTSWANA

Genel Bilgiler

Afrika kıtasının güneyinde bulunan Botswana, denize kıyısı olmayan tamamen kara ile çevrili bir ülkedir. Şehir merkezlerinden çok doğal yaşamı ve coğrafi oluşumları ile ilgi çeken Botswana Afrika’nın gizli kalmış cenneti olarak biliniyor.

Başkenti Gaborone’dir. Nüfusun neredeyse yarısı başkent Gabarone’de yaşamaktadır.

Botswana’nın resmi dili İngilizce, ulusal dili Tsvana’dır. İngilizce resmi dil olmasına rağmen, halkın sadece %25 i bu dili konuşmaktadır. Geri kalan kısım kendi kabilelerine özgü dilleri konuşmaktadır. Para birimi olarak da Botsvana pulası kullanılmaktadır.

Yerel saati Türkiye saati ile aynıdır.

Botswana Türkiye’den vize istemeyen ülkeler arasındadır. Bu ülkeye vizesiz seyahat edebilirsiniz. Ancak Türkiye’den direkt uçuş bulunmadığı için aktarma yapacağınız ülkenin vizesine ihtiyacınız var.

Lokasyon / Konum

Botsvana Afrika kıtasının güneyinde bulunur. Komşuları güney ve güney doğuda Güney Afrika Cumhuriyeti, batı ve kuzeybatıda Namibya, kuzeydoğu ve doğuda Zimbabwe’dir.

En Çok Ziyaret Alan Şehirleri

Gaborone, Maun, Francistown

İklim / Hava Durumu

Botsvana kural ve yarı çöl iklimine sahiptir. Sıcaklıklar çok fazladır, ortalama yazın 35 derece kışın 20 derece civarındadır. Bu ülkede yaz ayları Ekim Mart ayları arasında, kış ayları ise Nisan Eylül ayları arasında yaşanmaktadır.

Ne Zaman Gidilir?

Botsvana her mevsim ziyaret edilebilir. Nisan aylarında ülkede birbirinden renkli festivaller düzenlenir. Seyahatinizi festival zamanına ayarlarsanız, müzik, dans, kültür, sanat dolu anlar geçirebilirsiniz.

Ülke Mutfağı / Ne Yenir Ne İçilir?

Botsvana’da daha çok yerel lezzetler ön plandadır. Lapa, meyve püresi ve iri taneli mısır unundan tuzlu et lapası başlıca yöresel lezzetleridir.

Resmi Adı: Botsvana Cumhuriyeti

Yönetim Biçimi: Cumhuriyet

Bağımsızlık Tarihi: 30 Eylül 1966 (İngiltere’den)

Başkent: Gaborone (250 bin)

Yüzölçümü: 581.730 km2

Nüfusu: 2.3 milyon (2018)

Nüfusun Etnik Dağılımı: %79 Tsvana (Setsvana), %11 Kalanga, %3 Basarva, %7 diğer

İklimi: Kurak, yarı çöl iklimi

Coğrafi Konumu: Güney Afrika'da yer alan Botsvana, güney ve güneydoğuda Güney Afrika Cumhuriyeti, batı ve kuzeybatıda Namibya, kuzeydoğu ve doğuda Zimbabve ile çevrilidir. Ülkenin denize kıyısı bulunmamaktadır.

Komşuları: Güney Afrika Cumhuriyeti, Namibya, Zimbabve

Dil: Setsvana, Kalanga, Sekgalagadi, İngilizce

Din: %49 Yerel inançlar, %49 Hristiyanlık, %2 İslamiyet

Okuma-Yazma Oranı: %88.5 (2015)

Millî Gelir: 16.7 milyar dolar (IMF 2017)

Kişi Başı Ortalama Milli Gelir: 7.877 dolar (IMF 2017)

Para Birimi: Pula

Başlıca Ticaret Ortakları: Belçika, Hindistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Singapur, Hong Kong, Namibya, Kanada

İhracat Ürünleri : Elmas, kablo, karbonat, sığır eti, altın, tuz

İthalat Ürünleri: Elmas, petrol yağları, kamyon, binek otomobil, ilaç, telefon, yedek parça, kauçuk, dış lastik, çimento

Ülke Tarihi

Botsvana’nın tarihine ilişkin bilgiler oldukça sınırlıdır. Bölgenin ilk yerleşimcilerinin kuzeyden gelen ve hayvancılıkla uğraşan Tsavanalar olduğu tahmin edilmekte, ülkenin adı da buradan gelmektedir.

Botsvana 19. yüzyılın başlarından itibaren İngiltere’nin kıtadaki sömürgeci uygulamaları ile muhatap olmuş, bölgede verdiği mücadeleyi kazanan İngiltere, 1885 yılında Bechuanaland adıyla burayı himayesi altına aldığını ilan etmiştir. Bu tarihten itibaren İngiliz sömürgesi olarak kalan Botsvana, 1966 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir.

Bağımsızlığını kazanmasının ardından Botsvana’nın ilk devlet başkanı olan Seretse Khama 1966-1980 yılında ülkeyi yönetmiş, daha sonra devlet başkanlığı koltuğuna sırasıyla, Quett Masire (1980-1998), Festus Mogae (1998-2008), ilk başkan Seretse Khama’nın oğlu Ian Khama (2008-2018) oturmuştur. Khama’nın görev süresinin dolmasıyla birlikte, Nisan 2018’de göreve Mokgweetsi Masisi gelmiştir.

Bağımsızlığından bu yana siyasî bakımdan istikrarlı bir görüntü çizen Botsvana’da, tüm devlet başkanları seçimle iş başına gelmiştir ve tamamı Botsvana Demokratik Partisi temsilcisidir.

Siyasî Yapı

Botsvana, Afrika kıtasında siyasî bakımdan en istikrarlı ülkelerden biri konumundadır. Ülkede bağımsızlığın ilan edildiği 1966 yılından bu yana, ciddi bir siyasî kriz ya da savaş yaşanmamıştır.

1966 yılından bu yana düzenli seçimlerin yapıldığı Botsvana, başkanlık sistemiyle yönetilmektedir. İktidardaki Botsvana Demokratik Partisi, bağımsızlığın kazanıldığı tarihten bu yana, devlet yönetiminin başındaki parti konumundadır. Parlamento 63 üyeden oluşmaktadır. Yürütme yetkisi devlet başkanında olup, meclisin yürütme üzerindeki kontrol ve denetim imkânları sınırlıdır.

Ülke dokuz idari bölümden oluşmaktadır. Nüfus daha ziyade doğu kesimlerde yoğunlaşmış olup, en yüksek nüfusa sahip olan şehir başkent Gaborone’dir. Botsvana’da dört büyük kabile nüfusun %95’ini oluştururken, ülkede etnik ya da dinî unsurlar arasında herhangi bir çatışma ortamı bulunmamaktadır. Nüfusun büyük bölümünü oluşturan Tsvanaların konuştuğu Setsvana ve İngilizce ülkedeki iki resmî dildir. Ülke ayrıca İngiliz Milletler Topluluğu’na üyedir.

Ekonomik Durum

Sahip olduğu zengin elmas rezervleri sayesinde ekonomisini güçlendiren Botsvana, son yıllarda yakaladığı kalkınma ve refah düzeyi ile kıtanın görece iyi seviyedeki ülkeleri arasına girmeyi başarmıştır. Ülke, bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılından bu yana geçen yarım yüzyıllık süreçte, düzenli bir büyüme yakalamış ve bu sayede kişi başı millî gelir bakımından Sahraaltı Afrikasının önde gelen ülkelerinden biri haline gelmiştir. Sahip olduğu bu potansiyel, yakaladığı istikrar, rekabetçi ekonomik koşullar ve İngilizcenin resmî dil olması gibi faktörler sebebiyle, Botsvana dış yatırımcı açısından da cazip bir ülke konumundadır.

Bu genel görüntüsüyle paralel olarak Botsvana, Afrika kıtasında dış ticarette denk bütçe oranlarını yakalayabilen ender ülkelerden biridir. 2008-2017 yıllarını kapsayan son 10 yıllık süreçte dış ticaret hacmi, 10-15 milyar dolar aralığında seyreden Botsvana’da ithalat-ihracat seviyeleri birbirine oldukça yakındır. Son olarak 2017 yılında dış ticaret hacmi, 4.893 milyar doları ihracat, 5.097 milyar doları ithalat olmak üzere toplam 9.991 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

Ekonomisi elmas madenciliğine dayanan Botsvana’da, millî gelirin %42’si madencilik sektöründen elde edilmektedir. Ancak diğer Afrika ülkeleri, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Angola’da olduğu gibi Botsvana’da da elmas madenlerinin işletilmesinde, Yahudi sermayeli küresel şirketlerin öne çıktığı bilinmektedir.

Başta kömür olmak üzere, ülkedeki diğer madenlere olan ilgi de giderek artmaktadır. Ülkede elmas dışında bakır, uranyum, kömür, nikel, tuz ve gümüş madenleri bulunmaktadır. Önümüzdeki yıllarda Botsvana’nın bakır ve uranyum üretiminde öne çıkması beklenmektedir.

Madencilik dışında, ülke ekonomisini taşıyan ikinci alan hizmet sektörüdür. Ayrıca ülke sahip olduğu doğal alanlarla turizm açısından da, önemli bir potansiyele sahiptir. Üretim, tarım ve hayvancılık gibi sektörlerin ekonomideki payı ise son derece sınırlıdır.

Kıta ülkelerine kıyasla son derece olumlu sayılabilecek ekonomik yapısına rağmen, ülkede yoksulluk ve işsizlik oranları yine de hayli yüksektir. Bunun yanı sıra, gelir seviyesindeki yükselme gelir düzeyindeki eşitsizliği de arttırmıştır. BM Kalkınma Programı’nın Eylül 2017’de yayımladığı “Sahra-altı Afrika’da Gelir Adaletsizliği Trendleri” başlıklı rapora göre Botsvana, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Namibya ile birlikte kıtada gelir dağılımındaki eşitsizliğin en yüksek olduğu üç ülkeden biridir.

Türkiye ile İlişkiler

Türkiye’nin son yıllarda Afrika ülkeleri ile olan ilişkilerinde kat ettiği önemli mesafeye rağmen, Türkiye ile Botsvana arasındaki ilişkiler henüz başlangıç seviyesindedir. Bunda iki ülke arasındaki coğrafî uzaklık kadar, tarihî ve kültürel bağların zayıf oluşunun da etkisi bulunmaktadır.

İki ülke arasındaki ilk diplomatik ilişki 1981 yılında kurulmuş, Türkiye’nin Botsvana büyükelçiliği 2014 yılında açılmıştır. Botsvana’nın ülkemizde henüz büyükelçiliği bulunmamaktadır. Benzer şekilde iki ülke arasında bugüne kadar devlet başkanları düzeyinde bir ziyaret gerçekleşmemiştir.

İki ülke arasındaki ticaret hacmi de, iki ülke arasındaki zayıf ilişkileri teyit eder niteliktedir. 2000’li yılların başlarında yarım milyon doları bulmayan ticaret hacmi son yıllarda, 2 milyon dolar civarında seyretmektedir. Söz konusu rakamın tamamına yakını, Türkiye’den Botsvana’ya ihracat şeklinde gerçekleşmektedir. Türkiye’den Botsvana’ya ihraç edilen başlıca ürünler; hava araçları, halı, demir çelik ocak ve sobalar ve hijyenik kâğıt ürünleridir.

Müslümanların Durumu

Geniş sayılabilecek yüzölçümüne karşın nüfusu 2.5 milyonu bulmayan Botsvana’da, sayıları 50 bini bulmayan çok az sayıda Müslüman yaşamaktadır. Ülkede yaşayan Müslümanların dinî yaşantı noktasında bir kısıtlamayla karşılaşmadıkları söylenebilir.

Bölge İslamiyet’le Doğu Afrika kıyılarına gelen Müslüman Arap tüccarların iç kesimlere yaptıkları kısa süreli ziyaretler aracılığıyla tanışmış, fakat kitlesel bir yönelişe dönüşmemiştir. İslamiyet’in Botsvana’da kısmî ölçekte de olsa yaygınlaşması, 19. yüzyılın başlarında Hindistan’dan Güney Afrika’ya çalıştırılmak üzere getirilen Hintli Müslümanlar aracılığıyla olmuştur. Müslümanların bu bölgeye yerleşmek ve ticaret yapmak için gelişleriyse ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşmiştir.

Müslümanların bölgeye yerleşme niyeti İngiliz sömürge yönetimince hoş karşılanmamış ve az sayıdaki Müslüman topluluk İngiliz yönetiminin katı tutumuna muhatap olmuştur. Botsvana’daki ilk cami, bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılında ibadete açılmıştır ve bugün ülkedeki camilerin sayısı 20’yi aşmıştır. Botsvana’da ayrıca dinî eğitim veren bir okul bulunmaktadır.

Bağımsızlık sonrası süreçte ülkedeki Müslümanlar her bakımdan çok daha rahat bir ortama kavuşmuş, ülkenin her yanında ticaret yapma olanağına erişmiştir. Bu da bölgeye sonradan gelen Hintli Müslümanlar dışında Botsvana halkının da İslamiyet’le tanışmasını sağlamıştır. Öte yandan ülkede canlı bir tebliğ ortamı bulunmaktadır.

Botswana’da Görmeniz Gereken Yerler

Moremi Rezervi

Afrika’daki en iyi vahşi yaşam rezervlerinden olan Moremi Rezervi’nin, nilüferlerle kaplı lagünleri ve ormanları sayısız hayvan ve kuş türü için tam bir yeryüzü cenneti. Fillerle, bufalolarla, aslanlarla, kaplanlarla, çitalarla karşılaşabileceğiniz Moremi ayrıca, barındırdığı binlerce çeşitteki kuşlarıyla da ünlü. Ziyaret etmek için en uygun aylar Haziran ve Ekim.

Chobe Ulusal Parkı

Chobe Ulusal Parkı, yeryüzünün belki de en ünlü ulusal parkı. Barındırdığı yüzlerce canlı türü ile devasa bir doğal hayvanat bahçesi. Nesli tükenmeye yüz tutmuş türler, binlerce balıkçıl kuş, Afrika’nın büyükleri arasında yer alan filler, Chobe Ulusal Parkı’nın sakinleridir. Parkı ziyaret etmek için en uygun aylar Ocak ve Şubat aylarıdır. Ekim ise en sıcak ay. Chobe Nehri üzerinden inanılmaz gün batımlarını izlemeye hazır olun.

Okavango Deltası

Angola’da doğan Okavango Nehri’ne bağlı Okavango Deltası, ülkenin üçte birini kaplıyor. Bölgedeki tüm kuş ve vahşi hayvan sürülerine hayat veren bu delta, kışın yüz binlerce minik tropikal adaya ev sahipliği yapıyor. Mayıs ve kasım ayları arasında görülmesi gereken bu delta, büyüleyici güzellikteki ormanları, palmiyeleri, lotus ve papirüs bitkileri ve vahşi hayvanları ile doğa tutkunlarının gözdesi.

Kalahari Rezervi

Dünyadaki en büyük vahşi yaşam rezervi olan Kalahari Rezervi, çok sayıda leopara, zürafaya, aslana, sırtlana, çitaya ev sahipliği yapıyor. Siyah yeleli Kalahari aslanının görülebileceği tek yer de burası. Geniş ovalara, vadilere ve tuzlalara sahip olan bu bölge, üzerinde su birikintileri az sayıda olduğu için hayvanları bu birikinti kenarlarında bulabilirsiniz.

Kgalagadi Sınır Ötesi Parkı

Dalgalı kırmızı toprak tepeciklerinin süslediği Kgalagadi Sınır Ötesi Parkı, Güney Afrika’nın Kalahari Gemsbok Milli Parkı ile Botswana’nın Gemsbok Milli Parkı’nı birleştiriyor. Yarı çöl görünümündeki parkta siyah yeleli aslanlar, çita, leopar, yaban köpeği, öküz balığı, Güney Afrika antilopu gibi pek çok hayvan türünü görebilirsiniz.

Gaborone

Gaborone, Botsvana’nın başkenti ve yaklaşık 208 bin nüfusuyla ülkenin en büyük şehridir. Güney Afrika Cumhuriyeti sınırına yaklaşık 15 km uzaklıkta olup, Notwane Nehri kıyısında kurulmuş modern bir Afrika şehridir. Buraya yıl boyunca çok sayıda turist akın etmektedir. Burada gezilip görülecek çok sayıda doğal güzellik alanı ve tarihi yapı bulunmaktadır.

Buraya yolunuz düşerse Gaborone Barajı, Gaborone Doğal Yaşam Parkı, Kgale Tepesi, Mokolodi Doğal Yaşam Parkı, Somarelang Tikologo Ekoloji Parkı, Botsvana Parlamento Binası ve Khama Anıtı, Orapa Evi, St. Claire Aslan Parkı, Botsvana Ulusal Müze ve Botsvana Sanat Galerisi gibi turistik yerleri gezmeden geri dönmeyiniz. Afrika’da safari denilince akla gelen ilk şehirlerden biridir.

Kasane

Ülkenin en kuzeyinde bulunan Kasane, Chobe nehrinin güney kıyısında kurulmuş önemli bir kenttir. Kasane, konum olarak Botsvana, Namibya, Zimbabve ve Zambiya gibi dört ülkenin kesişim noktasında kurulmuştur.

Bu nedenle tarih boyunca önemli bir yer tutmuştur. Burada yaklaşık 9 bin kişi yaşamaktadır. Buraya yıl boyunca çok sayıda turist gelmektedir. Turistleri buraya çeken etken safari turları ve Chobe ulusal parkı’dır. Bunun dışında yine birçok doğal güzellik alanı bulunmaktadır. Ülkenin en çok ziyaret edilen şehirlerinden biridir.

Maun

Ülkenin kuzey kesiminde yer alan Maun, 1915 yıllında Batawana Kabilesi tarafında kurulmuş bir kenttir. Burası Botsvana’nın turizm başkenti olarak bilinmektedir. Maun denilince akla ilk olarak turizm gelmektedir. Çünkü burası safari turlarının başlangıç noktası olarak belirlenmiştir. Yine şehrin sınırında dünyanın en büyük iç deltası olan Okavango Deltası bulunur.

Burada vahşi yaşamı tüm çıplaklığıyla görme şansına sahip olabilirsiniz. Şehirde yaklaşık 58 bin kişi yaşamaktadır. Şehrin yolları oldukça modern bir tarzda inşa edilmiştir. Yine şehirde turistlerin rahat edebileceği konaklama yerleri ve eğlence yerleri bulunur. Afrika’da mutlaka ziyaret edilmesi gereken şehirlerden biri olduğunu düşünüyorum.

Francistown

Ülkenin doğusunda yer alan Francistown, 100 bini aşan nüfusuyla ülkenin en büyük 2. kentidir. Burada gezilip görülecek çok sayıda tarihi yapı ve doğal güzellik alanı bulunmaktadır.

Yolunuz bu ülkeye düşerse mutlaka bu şehre de gelip doğal güzelliklerini keşfedin. Ayrıca yöreye özgü hediyelik eşya da satın alabilirsiniz. Şehir, başkentin 450 km kuzeyinde bulunmaktadır.

Nxai Pan Ulusal Parkı

Ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Nxai Pan Ulusal Parkı, 1992 yıllında 2.578 km²’lik alanda kurulan önemli bir parktır. Burada çok sayıda vahşi hayvan türü bulunmaktadır.

Yine birçok bitki türü bulunmaktadır. Buraya gelip birçok yeni hayvanı doğal yaşam alanlarında ziyaret edebilirsiniz. Buraya gelmek için en uygun zaman dilimi Kasım-Nisan arası aylardır.

Botsvana

Nüfus: 2.303.820

Başkent: Gaborone

Resmi Dilleri: İngilizce, Tsvana dili

Para Birimi: Botsvana pulası

Bulunduğu Kıta: Afrika

Kuruluş Tarihi: 30 Eylül 1966

Önemli Şehirleri: Gaborone, Maun, Francistown, Kasane

Saat Farkı: Yerel saati Türkiye saati ile aynıdır.

Vize Durumu: Botsvana Türkiye’den vize istemeyen ülkeler arasında yer almaktadır. Ancak direk uçuş olmadığı için gittiğiniz ülkenin vizesiz olup olmadığına dikkat etmelisiniz.

Ne Zaman Gidilir?: Botsvana ülkesi kurak ve yarı çöl iklimine sahip olduğundan dolayı ülkeyi ziyaret etmek için en uygun tarihler nisan ve eylül ayları arasındadır.