Arnavutluk

Arnavutluk

Arnavutluk, Arnavutça adıyla Shqipëria, 28.748 kilometrekarelik yüz ölçümü ve bulunduğu konum itibariyle, hem kültürel hem de coğrafi özelliğiyle bir Balkan ve de Akdeniz ülkesidir. Güney Avrupa’da yer alan Arnavutluk, 611 km kıyı şeridiyle Adriyatik ve İyonya denizine ev sahipliği yapıyor.

Sınır komşularında ise; kuzey ve kuzeydoğusunda Karadağ ve Kosova, doğusunda Makedonya, güneyinde ise Yunanistan yer alır.

Dağlar Ülkesi

Arnavutluk, Adriyatik ve İyonya denizine kıyısı olmasına rağmen, ülkenin yaklaşık %70’inden fazlası dağlıktır. Ülkenin batısında Adriyatik Denizi’ne paralel olarak Dinar Alpleri, kuzeyinde de Arnavutluk Alpleri uzanır. Ülkenin en yüksek noktası ise 2764 m yüksekliğiyle Korab Dağı’dır. Topraklarının deniz seviyesinden yüksekliği, ortalama 200 metredir. Arnavutluk’un ortalama yüksekliği ise 708 metredir ve bu gerçekçi bir tanım olarak, Arnavutluk’u bir dağlar ülkesi olarak adlandırılmasına neden olur.

Arnavutluk’un büyük akarsularını ise, 280 km ile Drin Nehri, 253 km ile Seman Nehri ve 236 km ile Viyasa Nehri oluşturur. Bu nehirler Arnavutluk’un bir nevi can damarıdır.

İklim

Bulunduğu konum ve yapısı itibariyle de Arnavutluk’ta iklim şartları da değişkenlik gösterir. Güney ve kıyı kesimlerinde kışlar ılık ve yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak geçen Akdeniz iklimine sahiptir. Orta bölümünde ise, kış aylarının bol yağışlı soğuk olduğu, yaz aylarında ise nispeten yağışlı kurak geçen karasal iklime sahiptir. Kuzeydoğusunda ise yer alan Alple, r dolayısıyla yoğun yağışlı ve soğuğun etkisi altında olduğu Alp iklimi görülür.

Nüfus ve Şehirler

Arnavutluk’ta 2012 sayımına göre 3.002.859 kişi yaşamaktadır. Şimdi ki tahminlere göre bu 3 milyonun biraz üzerindedir. Bu nüfusun yaklaşık % 36’sı, şehirlerde yaşamaktadır. Etnik yapı itibariyle, bölge ülkelerinin aksine, nüfusun yüzde 97’isini Arnavutlar oluşturur. Bu açıdan homojen bir nüfus yapısına sahiptir.

Ülkenin en büyük şehri ve başkenti Tiran’da ise, şehrin metropol alanıyla birlikte 765 bin üzerinde insan yaşamaktadır.

Arnavutluk idari olarak 12 büyük ile ayrılmıştır. Bu iller:

Berat, Durrës (Dıraç) Elbasan, Fier, Gjirokastër (Ergiri) Korçë Görice, Kukës, Lezhë (Leç) Dibër (Debre) Shkodër (İşkodra) Tirana (Tiran) Vlorë (Avlonya). Yine bu illerin altında 36 adet şehir (ilçe) yer almaktadır.

İSİM KÖKENİ

Ülke ismi olarak Arnavutluk ve Arnavut ismi bir Toska Arnavut boyu olan Arvanit’lerin, Türkçeleştirilmiş halidir. Arnavut asıllı Osmanlı aydını Şemsettin Sami’ye göre, Arnavut çiftçi demektir.

Uluslararası ve dünya dillerinde kullanımda yer alan Albania (Arnavutluk) terimi ise Latince alba, dağlık bir ülke olmasından dolayı “yüksekte duran” anlamındadır. Arnavutluğa “Albania” ve Arnavutlara “Albanian” denilmektedir.

Arnavutça da ise ülke ve millet ismi sözcük anlamı itibariyle, kartal Shqiponja’dan türetilmiştir. Arnavutluk, kartallar ülkesi anlamında Shqipëria şeklinde adlandırılırken, Arnavutça (Shqip) ve Arnavut (Shqiptar) olarak kullanılmaktadır.

Dil

Arnavutluk’ta resmi dili Arnavutça’dır. Arnavutça (gjuha shqipe) Hint-Avrupa dil ailesi mensup, kendi içinde özgün kola ayrılan bir dildir. Avrupa’nın en eski halkı olan Arnavutların, ataları Pelasg’lar ve İlliryalılar’dan bu yana, binlerce yıllık bölge geçmişiyle konuşulmaktadır.

Arnavutça, kuşkusuz bu binlerce yıl içinde gerek Venedik etkisi dolayısıyla Latince, Roma (Bizans) ve komşuluk, yakınlık itibariyle Yunanca, Slavca, Osmanlı döneminden Türkçe ve Arapça olmak üzere, pek çok dilden etkilenmiştir ve bu dillerden de kelimeleri barındırmaktadır. Fakat yine de, binlerce yılın ardından Arnavutça kelime haznesi olarak saf bir dil olarak da kalmıştır.

Arnavutça, başta Arnavutluk olmak üzere, yine Arnavutların yoğun yaşadığı Kosova ve Makedonya’da yoğun olarak konuşulmaktadır. Bunun dışında, yine Avrupa’nın pek çok ülkesinde ve ayrıca Türkiye’de de yoğun olarak kullanılmaktadır.

Din

Din, Arnavutluk’ta 1944-1991 yıllara arasında, 46 yıl iktidarda kalan Enver Hoca (Hoxha) yönetimindeki komünist rejimi tarafından, yasaklı konular arasındaydı ve Arnavutluk dünyanın ilk ve tek ateist devleti ilan edilmişti. Bu açıdan bu yıllar arasında Arnavutluk’ta toplumun büyük kesimi, din konularının tamamen dışında yaşadı.

Bu rejimin ve 1991’de Doğu Avrupa’daki komünist rejimlerin yıkılmasının ardından, dini konular Arnavutluk da yeniden serbest bırakılmıştır.

Bu uzun zaman sonrasında 2011 nüfus sayımında, Arnavut vatandaşlarının dine ilişkileri şu şekildedir;

% 56.7 İslam, % 10.03 Roman Katolik, % 6.75 Arnavut Ortodoks, % 5.49 belli bir dine bağlı değil

% 2.5 Ateist, % 2.09 Bektaşi, % 0.14 Protestan/Evanjelik

Dünyadan ve özellikle Türkiye'den pek çok ziyaretçiye kapısını açan Arnavutluk, bulunduğu alan ve gezi mekanları ile tam bir ilgi odağıdır. Doğal alanları, iklim şartları, tarihi ve turistik mekanları ile tüm gezginlere alternatif bir rota sunarken; dağlık alanlarıyla da sporcuların gözdesi bir ülkedir. Her şehrinde ayrı bir canlılık bulunduran ülke, sıcak insanları ile de oldukça misafirperverdir.

Arnavutluk Hakkında Her Şey

Arnavutluk, Güney Avrupa'da yer alan ve konum açısından büyük öneme sahip bir ülkedir. Adriyatik Denizi'ne komşu olması ve ülkenin kendine has kültürü ile büyük avantaj elde eder. Makedonya, Karadağ, Kosova ve Yunanistan ile komşu olan ülke, Ege Denizi'ne de yakındır.

Arnavutluk çok eski bir ülke değildir. Yakın zamanda bağımsızlığını ilan ederek özerkleşmiştir. 1912'de bağımsızlığını ilan edene kadar, Osmanlı Devleti'ne bağlı olarak yaşamıştır. Sonraki dönemlerde ise yaklaşık 4 yıl komünist rejim devam etmiş ve sonrasında çoğulcu demokrasi yönetimine geçilmiştir. Daha yakın tarihe bakıldığında yeni sayılabilecek bir hareketlilik gerçekleştiren Arnavutluk, 2009 yılında NATO ülkesi olmuştur.

Şehirleri

Arnavutluk'un başkenti Tiran'dır. Tiran'dan sonra gelen Avlonya, Berat, Debre, Dıraç, Elbasan, Ergiri, Fier, Görice, İşkodra, Kukes ve Leç şehirleri de nüfus yoğunluğu bakımından dikkat çeker. Arnavutluk'un her bir şehri, doğal güzellikleri ile gezginler tarafından sıklıkla ziyaret edilir.

İklimi

Arnavutluk, Akdeniz iklim kuşağında yer alması ile daha ılıman ve yumuşak yapıdadır. Yaz mevsimi güneşli, kuru ve sıcak geçer. Kış mevsimi ise yumuşak ama çok yağmurlu olur. Yükseklik arttıkça soğuk da artar. Arnavutluk iklimi ülkenin farklı bölgelerinde değişiklik gösterebilir.

Hava Durumu

Arnavutluk bölge olarak Akdeniz iklim kuşağına hâkim olması sebebiyle, dört mevsim ziyaretçilerin ilgi odağındadır. Arnavutluk hava durumu yazları daha sıcak ve kuruyken kışları genel olarak yağmurlu geçer. Kış mevsimlerinde çok soğuk olmaz. Anlayacağınız, ülkenin hava durumu hemen hemen her mevsimde ziyaret etmeniz için uygundur.

Konuşulan Diller

Ülkenin resmi dili Arnavutça olduğundan, ziyarete gittiğinizde en sık duyacağınız dil Arnavutça olacaktır. Bunun yanı sıra ülkede, farklı diller de konuşulur. En yaygın olan diller İngilizce, Yunanca ve İtalyanca'dır. Fransızca da yaygın olarak konuşulan diller arasında yer alır. Bunların dışında Almanca, Sırpça, Türkçe ve Romence dillerinden birini konuşan kişilerle de karşılaşmanız mümkün.

Mutfağı

Arnavutluk mutfağının kökeni uzun yıllara dayanır. Özellikle komşu ülkelerden esinlendiği yemekler ile de zengin bir mutfağa sahip olan Arnavutluk'un yemek kültürü ve alışkanlıkları genel olarak, sebze yemeklerini içerir. Domates, sirke, salatalık ve zeytin en popüler gıdalar arasında yer alır. Ayrıca güveç yemekleri de oldukça meşhurdur.

Arnavutluk’ta en çok tercih edilen alkol ise rakıdır. Özellikle dut aromalı rakılar, daha çok ilgi görür. Ülkenin ulusal içkisi ise bozadır. Kış mevsiminde yolunuz Arnavutluk'a düşerse, bol tarçınlı bir boza içmeyi ihmal etmeyin.

Bilinmesi Gerekenler

Arnavutluk dinine bakıldığında ülkenin yaklaşık olarak yüzde 56’lık kesimi Müslüman'dır. Yüzde onu Hristiyan, yüzde yedisi Ortodoks’tur. Ülkede dini açıdan özgürlük bulunmaktadır. Farklı dinleri bir arada bulundurması nedeniyle, de genel bir hoşgörü hakimdir.

Gelenekleri

Arnavutların genel yaşam tarzı ele alındığında, halkı misafirperverliği ile meşhurdur. Oldukça sıcakkanlı olan halk, dans etmek gibi pek çok aktiviteye katılmayı çok sever. Ülke geneli din ve siyaset hakkında konuşmayı sevmez.

Ulaşım

Altyapı eksikliği, ülkenin en büyük sorunları arasında yer alır. Çok sayıda çalışma yapılmasına rağmen, yine de tam bir iyileşme sağlanamamıştır. Arnavutluk sınırları içerisinde yolculuk yapmak oldukça kolay. Bilet fiyatlarının ucuz olması, insanları gezmeye teşvik eder. Bisiklet kullanımı da ülkede oldukça yaygındır.

Para Birimi

Arnavutluk ülkesinin resmi para birimi lektir. Bugünkü kur değerleri ile karşılaştırma yapıldığında 1 Arnavutluk leki, 0,049 Türk lirasına eşittir.

Gezi Rehberi

Eşsiz doğa güzelliklerine sahip Arnavutluk'ta, ziyaretçileri bekleyen eğlenceler de yer alır. Bunların başında festivaller gelir. Arnavutluk’ta düzenlenen en büyük festival, Pagan Yaz Festivali’dir. Her yıl kutlanan bu festival, oldukça renkli görüntülere ev sahipliği yapar. Festivalin konusu kışın bitimi ile gelen yazı kutlamaktır.

28 Kasım tarihinde kutlanan Bağımsızlık Günü ise, Arnavutluk halkının en önemli bayramı olarak kabul edilir. Bayramın konusu, 1912 yılında ülkenin bağımsızlığını kazanmasıdır.

Gjirokaster National Folklore Festivalin de, Arnavut halkının düzenlediği sanatsal müzik festivalidir. Festival geleneksel kıyafetler ve renkli danslar ile kutlanır. Bu festival Arnavut kültürünü yansıtan en önemli Festivaller arasındadır.

Arnavutluk’ta pek çok müze de bulunur. Tarihi yapısını yansıtan ve pek çok turist tarafından ilgi çeken bu müzeler, mutlaka görülmesi gereken yerler arasında yer alır.

Tiran Ulusal Tarih Müzesi, Arnavutluk tarihini tam anlamıyla yansıtır. Her yıl görkemli yapısı sayesinde, milyonlarca kişi tarafından ziyaret edilen müzede üç binden fazla tarihi eser yer alır. Özellikle Osmanlı zamanına ait eserler ziyaretçilerin gözdesi halindedir.

Bunkart Müzesi de Arnavutluk tarihini yansıtan bir başka yapı olarak, ziyaretçilerle buluşuyor. Eksi zamanlardaki savaşlardan kalma izleri ile turistlerin ilgisini çeker. Röportaj ve fotoğraflar ile zenginleştirilen müze, aslında sığınak amacıyla inşa edilmiş ve daha sonraki dönemlerde müzeye çevrilmiştir.

Marubi Ulusal Fotoğraf Müzesi, Arnavut kökenini tam anlamıyla yansıtan bir yerdir. Zengin fotoğraflar ve son teknoloji görüntüsü ile, mutlaka görülmesi gereken yerler arasındadır.

Gezilecek Yerler

Ksamil Köyü, ülkenin gezilip görülmesi gereken yerlerinin başında gelir. Arnavutluk, oldukça renkli ve cıvıl cıvıl hayatının yanı sıra, ucuz yaşam şartları ile de rahatça gezilecek bir ülke. Ksamil Köyü'nün dupduru sahili, pek çok turistin sık sık uğradığı yerlerdendir. Ayrıca köyün yakın kesimlerinde yer alan ufak adalar da, ziyaretçilerin severek gezdiği yerler arasındadır. Bu adalara, özel botlar ve teknelerle gidiliyor.

Başkent Tiran, 1617 metre yüksekliğindeki dağ eteklerine kurulmuş bir şehirdir. Şehrin merkezinde bulunan İskender Bey Heykeli en dikkat çeken yerlerden biridir. Ethem Bey Cami ve Saat Kulesi de şehrin görülmesi gereken yerlerindendir. Ethem Bey Cami'sinin meşhur duvar resimleri de, turistler tarafından yoğun ilgi görür.

Vatan Şehitleri Caddesi de yine Tiran şehrinin önemli caddeleri arasındadır. Lana Nehri'nin güzelliği ise, şehre faklı bir hava katar. Özellikle nehrin doğal görüntüsünü ziyarete gelen pek çok turist bulunur.

Elbasan şehri, ülkenin en kalabalık üçüncü şehridir. En dikkat çeken yanı da, kiremitli evleridir. Bu şehir, Osmanlı zamanından kalıntılara sahip olması ile turistler için de dikkat çekicidir. Kral Cami, şehrin en eski yapılarından biridir.

Berat şehrinde yer alan evler, sizleri Safranbolu’da gibi hissettirecek yapıdadır. Ayrıca bu evler UNESCO tarafından da koruma altına alınmıştır. Berat şehri, turistler tarafından oldukça rağbet gören bir şehirdir.

Saranda şehri, ülkenin en önemli yerlerinden biridir. Sade güzelliği ve sakin yapısı ile tam bir tatil şehridir.

Gjirokaster Kalesi, Balkanların en büyük ikinci kalesidir. Gösterişli yapısı ve renkli yaşantısı ile pek çok kişi tarafından, ilgiyle ziyaret edilir. Kalenin surları içerisinde kilise, çeşmeler ve Saat Kulesi de bulunur.

Alınabilecek Hediyelik Eşyalar

Eğer Arnavutluk’a geldiyseniz ve yakınlarınıza hediye almayı düşünüyorsanız, Kruja Çarşısı’na mutlaka uğramalısınız. Burada pek çok hediyelik eşya ve el yapımı ürüne rastlayabilirsiniz. Ayrıca marjinal biblolar, müzik aletleri ve el yapımı örtüler de en çok tercih edilen hediyelik eşyalar arasındadır.

Özellikle yerel üzümden yapılan rakı ve yerel şaraplar da, oldukça popüler hediye tercihleri arasında.

Arnavutluk’ta Görebileceğiniz En Önemli Yerler

Tiran

Başkent Tiran, 1617 metre yükseklikteki Dajti dağlarının eteğindeki ovaya kurulu. Pek çok Balkan şehri gibi Tiran’ın da içinden nehir geçiyor. Şehrin pek de çekici biri yüzü yok. Şehrin kalbindeki meydanda yer alan ve Arnavutluk’un simgesi haline gelen İskender Bey Heykeli, Ethem Bey Cami, Saat Kulesi görülecek yerlerin başında gelir. Hacı Ethem Bey’in 1793’te yaptırdığı Ethem Bey Camii, duvar resimleriyle ünlüdür. Saat kulesine çıkıp şehri yukarıdan izleyin. Hatta Enver Hoca Piramiti’nin de zirvesine çıkabilirsiniz.

Elbasan

Shkumbin Nehri’nin yanında yer alan Elbasan, Arnavutluk’un Tiran ve Durres’ten sonra, en kalabalık ve en önemli üçüncü şehri. Elbasan, yaklaşık 240.000 nüfuslu sakin bir kent. Yuvarlak kiremitli evleriyle Osmanlı’dan kalma, durumunu kısmen korumuş bir Anadolu kasabasına benziyor. Osmanlı’nın Arnavutluk topraklarında ilk ayak bastığı şehir Elbasan’da, kentin simgesi yine bir Osmanlı yapısı olan ve 16. yüzyıl tarihli, halen orijinalliğini koruyan Saat Kulesi. Osmanlı dönemi yapıları Namazgâh, Kral Cami (Sultan Cami) ve Nazire Cami başlıca gezilecek yerleri arasında gösterilir.

Kruja

Adını Arnavutça krujë anlamına gelen ve kalenin dibinden çıkan kuvvetli su kaynağından alan Kruja, şahane manzarası, tarihi çarşısı ve kalesi ile görülmesi gereken yerlerden. Akçahisar Kalesi olarak da bilinen Krujë Kalesi, buranın en önemli görülmesi gereken yeri. Kale içerisinde yer alan İskender Bey Müzesi gezilmeli. Kalenin giriş kısmında uzayan Eski Osmanlı Çarşısı, alışveriş yapmak için ideal.

Durres

Dıraç olarak da bilinen Durrës, Tiran’dan sonra Arnavutluk’un en büyük ikinci şehri. Tiran’ın 33 kilometre batısındaki kent, tarihi ve ekonomik açıdan önemli bir tatil yeri. Durres’te, sahil kesimi oldukça popüler. Adriyatik Denizi’nin nispeten dar bir bölgesinde yer alan Durres’in karşı kıyısında, İtalya’nın Bari ve Brindisi kentleri yer alıyor.

İşkodra

Balkanlar’ın en büyük gölünün ve Türk başlığına benzediği için Taraboş adı verilen dağların çevrelediği İşkodra, üç bin yıllık Rozafa Kalesi ile Arnavutluk’un tarihi merkezi. Kentin gezilecek yerlerinden ilki olan Rozafa Kalesi, Bojana ve Drin Nehirleri ile çevrili, kentin manzarasının en güzel göründüğü noktadır. Tarih Müzesi, Türk Hamamları, dar sokaklardaki eski Osmanlı evleri, Osmanlı Hapishanesi, Dilaver Paşa Evi, 14. yüzyıl tarihli St. Stephen Katedrali, 19. Yüzyıl tarihli İşkodra Katedrali ve bir kiliseden dönüştürülen Fatih Sultan Mehmet Cami de görülebilir.